Bazı yemekler vardır, tarif edilmez… Çünkü tarif olmaktan çok, bir hissin karşılığıdır onlar. Yaz denince benim için ilk gelen koku ne mangal ne dondurma… Bir dilim karpuzun kesilirken çıkardığı o tok "çıt" sesi. Yanına hemen getirilen beyaz peynir ve mutlaka eşlik eden bir parça ekmek. Üçü bir araya geldi mi, yaz başlamıştır.

Karpuz-peynir-ekmek üçlüsü, Türk mutfağının belki de en mütevazı ama en evrensel sofralarından biri. Ne bir mutfak trendine ne de bir tarif kitabına sığar bu üçlü. Çünkü o bir tarif değil, bir alışkanlık. Bir gelenek. Hatta kimileri için çocukluğun sofra hali.

Ama bu sadeliğin arkasında şaşırtıcı bir gastronomi dengesi saklıdır.

Sınıfsız, Sınırsız ve Sessizce Zengin

Bu sofrada hiç kimse dışlanmaz. Lüks bir tatil beldesinin kahvaltı büfesinde de karşımıza çıkar, Anadolu’nun bir köyünde tarladan dönmüş birinin sofrasında da. Buz gibi karpuz, bir dilim peynir ve taze somun ekmek... Ne kadar sade, bir o kadar rafine.

Bu üçlüde "malzeme kalitesi" de oldukça önemli.

• Karpuzun iyi olgunlaşmış, çekirdeği bol ama tatlı olması gerekir.

• Peynir; Ezine, Trakya ya da yöresel bir beyaz peynir olabilir ama mutlaka aromalı, tok bir yapıda olmalı.

• Ekmek ise tercihe göre değişir: taş fırın ekmeği mi, çıtır bir köy ekmeği mi, yoksa yumuşacık bir somun mu? Herkesin favorisi farklıdır.

Ama fark etmez. Bu üçlü, her halükârda çalışır. Ve çalışırken kimsenin ondan fazla bir şey beklemesine de gerek kalmaz.

Peki yavucuttaki etkilerini bilmek istemezsiniz ? İsteriz dediğinizi duydum 

 Karpuz:

• Hidrasyon sağlar: %90’ı sudan oluşur, sıcak havalarda vücudu serinletir, su ihtiyacını karşılar.

• Antioksidan kaynağı: Likopen içerir (domatesten bile fazla), kalp sağlığına ve cilt gençliğine destek olur.

• Sindirim dostu: Lif içerdiği için bağırsak hareketlerini destekler.

Beyaz Peynir (ya da az tuzlu lor/tulum):

• Protein kaynağı: Kas kütlesinin korunmasına yardımcı olur.

• Kalsiyum ve fosfor: Diş ve kemik sağlığını destekler.

• Tok tutar: Karpuza göre daha yavaş sindirilir, tokluk süresini uzatır.

• Tuz oranına dikkat! Fazlası ödem yapabilir.

 Ekmek (tercihen tam buğday):

• Karbonhidrat kaynağı: Enerji verir, kan şekerini dengeler (rafine değilse).

• B vitaminleri içerir: Sinir sistemi ve metabolizma üzerinde etkili.

• Lif: Tam tahıllıysa bağırsak dostudur.

Bu kombinasyonun vücuda toplam etkisi:

• Kan şekerini dengeler (karpuz tek başına hızlı yükseltebilir, peynir bunu dengeler).

• Su ve elektrolit dengesine yardımcı olur (özellikle yazın terleme ile kaybedilenleri yerine koyar).

• Serinletici, hafif ama doyurucu bir yaz öğünüdür.

• Egzersiz sonrası veya hafif açlıklarda iyi bir dengeleme tabak alternatifi olabilir.

Bir Dilim Yaz

Karpuz, peynir ve ekmek… Belki de mutfaktaki en şiirsiz üçlü gibi görünüyor. Ama kimsenin şiir okumadığı bir yaz akşamında, sessizliğin ortasında en çok o tabak konuşur.
Bazı yemekler karnı doyurur. Bazılarıysa ruhu. Bu üçlü, ikisini birden yapar.

Siz hâlâ bu yaz karpuz, peynir ve ekmek yemediyseniz, mevsim henüz sizin için başlamamış olabilir.